Το 2014, η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνώρισε και υιοθέτησε στα επίσημα κείμενα της – σε Συνθήκες και Συμφωνίες – τον αναντικατάστατο ρόλο των πόλεων και των περιφερειών για την επίτευξη του βασικού της στόχου, της Σύγκλισης και της Συνοχής.
Σήμερα, εκτιμάται ότι τα 2/3 των αποφάσεων που λαμβάνονται σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφορούν άμεσα ή έμμεσα τους Δήμους.
Παρ’ όλα αυτά, όπως διαπιστώνει η Γενική Διεύθυνση Εσωτερικών Πολιτικών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η πρόθεση της Κομισιόν να ενισχυθεί ο ρόλος των πόλεων δεν βρήκε απήχηση στα περισσότερα κράτη μέλη.
Το σημειώνω αυτό, για να υποστηρίξω ότι παρατηρείται μια μεγάλη αντίφαση, σε όλες τις κοινοτικές χώρες, και σε μεγάλο βαθμό στην Ελλάδα που είναι από τις χώρες με την πιο αδύναμη οικονομικά και πιο εξαρτώμενη διοικητικά, Τοπική Αυτοδιοίκηση (ΟΟΣΑ). Από την μια αναγνωρίζεται ο αδιαμφισβήτητος ρόλος των πόλεων στην επίτευξη των στόχων για τις μεγάλες σύγχρονες προκλήσεις, από την άλλη, στην πράξη, δεν έχει αποκτήσει τα όπλα που απαιτούνται για να είναι αποτελεσματική στην δράση της.
Στο Δήμο Αθηναίων ξεκινήσαμε την δημαρχιακή μας θητεία, με δύο βασικές επιλογές, και με αυτές πορευτήκαμε, τον πρώτο χρόνο, εκτιμούμε με θετικά αποτελέσματα για την πόλη:
Η πρώτη:Υιοθετήσαμε και υλοποιούμε μια Ατζέντα πολιτικών, παρεμβάσεων και έργων που στο επίκεντρο της έχει την θωράκιση και την ασφάλεια της πόλης, με κοινωνικό όμως πρόσημο.
Η θωράκιση της Αθήνας απέναντι στην κλιματική κρίση, για την δημοτική αρχή είναι μια ολοκληρωμένη ατζέντα έργων. Ξεκινά από το πράσινο, υλοποιήσαμε τον στόχο της φύτευσης 5.000 δένδρων και ανανεώσαμε την δέσμευση μας και για την δεύτερη χρονιά. Περνά από ένα πρόγραμμα έργων ενίσχυσης των αντοχών της πόλης, με 20 εκ. ευρώ για αντιπλημμυρικά έργα και έργα προσβασιμότητα στο δημόσιο χώρο. Και το κυριότερο, φτάνει στο μεγάλο θέμα της ενεργειακής μετάβασης. Για να υλοποιηθεί αυτός ο σημαντικός στόχος, δουλέψαμε εντατικά και με σχέδιο την πρώτη χρονιά.
Λειτουργήσαμε το Γραφείο Ενεργειακής Φτώχειας, συγκροτήσαμε την Αθηναϊκή Ενεργειακή Συμμαχία, την Ενεργειακή Κοινότητα Πολιτών, και πριν από λίγες μέρες εγκρίναμε για το 2025 ένα πρόγραμμα έργων και δράσεων, ύψους 13 εκατ. ευρώ, που μεταξύ άλλων προβλέπει την ενεργειακή αναβάθμιση σχολείων και δημοτικών κτιρίων της Αθήνας.
Η διαφορά όμως και η καινοτομία, έγκειται στην απόφασή μας να απαλλάξουμε από τα δημοτικά τέλη όλους τους ενεργειακά ευάλωτους συμπολίτες μας, όπως καταγράφηκαν από το Γραφείο Ενεργειακής Φτώχειας. Είμαστε ο πρώτος δήμος της Ελλάδας και από τους ελάχιστους στην Ευρώπη, που προχωρήσαμε σε αυτό το μέτρο. Και εκτός της πρακτικής του σημασίας, καταδεικνύει και τον τρόπο που πρέπει να πορευτούμε για το μεγάλο θέμα της κλιματικής κρίσης, αποτελεσματικά, αλλά και με αλληλεγγύη για τους πιο ευάλωτους.
Από τα τελευταία έργα της πρώτης μας χρονιάς ήταν η εκπόνηση, για πρώτη φορά στον δήμο, Μελέτης Φέρουσας Τουριστικής Ικανότητας. Είναι μια μελέτη που αποκάλυψε σημαντικά προβλήματα που γεννώνται στην πόλη, όπως για παράδειγμα ότι 14 γειτονιές της Αθήνας θεωρούνται κορεσμένες τουριστικά και 17 ακόμα «μετρίως κορεσμένες», ενώ η οικονομική δραστηριότητα της πόλης οδηγείται σταδιακά σε τουριστική μονοκαλλιέργεια. Αυτή η μελέτη θα αποτελέσει τον οδικό μας χάρτη για την βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη της Αθήνας και ένα πλέγμα ρυθμίσεων που θα θέτει κανόνες για να μπορεί η πόλη να είναι λειτουργική για κατοίκους και επισκέπτες.
Στα πεπραγμένα της πρώτης χρονιάς, ήταν και η ένταξη του Δήμου Αθηναίων στο Πρόγραμμα «100 Κλιματικά Ουδέτερες & Έξυπνες Πόλεις». Ήδη καταθέσαμε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το Σχέδιο Δράσης & το Επενδυτικό Σχέδιο για το Κλίμα (Climate Action & Investment Plans), με την έγκρισή του οποίου, θα απονεμηθεί στον Δήμο το “city label” με το οποίο θα αποκτήσει προτεραιότητα στις ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις.
Επιλογή μας ήταν, για όλα αυτά τα μεγάλα θέματα, να δραστηριοποιηθούμε και ως μέρος ενός ευρύτερου συνασπισμού πόλεων, που εκφράζεται από την Κεντρική Ένωση Δήμων (ΚΕΔΕ). Γι’ αυτό επιδιώξαμε – και πετύχαμε – κοινές αποφάσεις σε μεγάλα θέματα, όπως είναι η δόμηση των πόλεων. Και είχαμε απτά αποτελέσματα, όπως είναι η πρόσφατη απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), που έκρινε αντισυνταγματικές τις διατάξεις του Νέου Οικονομικού Κανονισμού για το μπόνους ορόφων.
Η δεύτερη: Η Ατζέντα μας στηρίζεται και τροφοδοτείται από την διαβούλευση και την συμμετοχή των πολιτών.
Επιδιώξαμε τον πρώτο χρόνο της θητείας μας να οργανώσουμε ένα δίκτυο επικοινωνίας με τους πολίτες της Αθήνας, γιατί πιστεύουμε ότι η πόλη δεν μπορεί ν’ αλλάζει ερήμην τους, χωρίς την συμμετοχή τους. Διαβουλευτήκαμε με περισσότερους από 75 φορείς της πόλης, συγκροτήσαμε το Κλιματικό Φόρουμ της Αθήνας, την Συνέλευση Νέων για την Κλιματική Αλλαγή, το Συμβούλιο Ένταξης Μεταναστών και Προσφύγων, ιδρύσαμε το Κέντρο για την Καταπολέμηση της Έμφυλης Βίας, ενώ στην διαδικασία εκπόνησης της Μελέτης για την Φέρουσα Τουριστική Ικανότητα της Αθήνας, συζητήσαμε με 18 επαγγελματικούς και τουριστικούς φορείς.
Είναι μια σημαντική παρακαταθήκη που δημιουργήσαμε τον πρώτο χρόνο της θητείας μας και θα αναπτύξουμε τα επόμενα χρόνια.
Εκτιμούμε ότι ο πρώτος χρόνος της δημαρχιακής μας θητείας, κλείνει με ένα σημαντικό έργο, που προετοιμάζει τα επόμενα σταθερά, σημαντικά μας βήματα.
Ξεκινήσαμε, έχουμε λόγους να είμαστε αισιόδοξοι…